Διήγηση στο Γεροντικό για τον αββά Μακάριο :
Ο αββάς Μακάριος ο Μέγας, μέγας Ασκητής, περπατώντας κάποια φορά στην έρημο, βρήκε παραπεταμένο πάνω στο χώμα ένα ανθρώπινο κρανίο.
Το κούνησε λίγο με το φοινικένιο ραβδί του λέγοντάς του:
«Συ, ποιος είσαι;» το ρώτησε.
«Αποκρίσου με»
Το κρανίο του μίλησε και είπε:
«Εγώ ήμουν αρχιερέας των ειδωλολατρών που παρέμειναν σ’ αυτόν τον τόπο, κι εσύ είσαι ο αββάς Μακάριος που έχεις μέσα σου το άγιο Πνεύμα. Όποια ώρα λοιπόν σπλαχνίζεσαι αυτούς που είναι στην κόλαση, παρηγορούνται λίγο».
Τον ρωτάει ο αββάς Μακάριος:
«Και τι λογής παρηγοριά έχουν;»
Και απαντά το κρανίο:
«Όση είναι η απόσταση μεταξύ ουρανού και γης, τόση είναι η φωτιά κάτω από μας.
Καθώς λοιπόν στεκόμαστε μέσα στη φωτιά από το κεφάλι ως τα πόδια, δεν είναι δυνατόν ο ένας να δεί το πρόσωπο του άλλου, γιατί η ράχη του ενός είναι κολλημένη στη ράχη του άλλου.
Όταν όμως προσεύχεσαι για μας, βλέπει εν μέρει ο ένας το πρόσωπο του άλλου».
Έκλαψε τότε ο Γέροντας και είπε:
«Αλίμονο στην ημέρα που γεννήθηκε ο άνθρωπος, εάν αυτή είναι η παρηγοριά της κόλασης».
Είναι μιά ιστορία που θα μπορουσε να γίνει ένα μοντέρνο θεατρικό μονόπρακτο:
…ο διάλογος ενός ενάρετου ζωντανού μέ ένα κρανίο αμαρτωλού είναι μιά πολύ μοντέρνα, μη ρεαλιστική αναπαράσταση του προβλήματος της αμαρτίας και της τιμωρίας της.
…ένα θέατρο του παραλόγου.
Αλλά , με το παράλογο, ως έλλειψη ρεαλισμού….
….δηλαδή με την χρήση φανταστικών σκηνών που δεν ανταποκρινονται στην κοινή εμπειρία.
…σκηνών δεν είναι ψέμμα αλλά, που αντίθετα, μπορούν να αναδεικνύουν μιά αλήθεια.
Λένε ότι λέξη «Αλήθεια» προέρχεται από το στερητικό α- και τη λέξη λήθη (λησμονιά).
Αληθεια είναι η κατάσταση όταν δεν ξεχνάς.
Ισως όμως να είναι λάθος ετυμολογία.
Σύμφωνα με το λεξικό των Λίντελ - Σκοτ η λέξη προέρχεται από το λήθω = λανθάνω (= μου διαφεύγει) και το στερητικό "α".
Αλήθεια είναι η κατάσταση που δεν σου ξεφεύγει κάτι.
Όταν δεν σου ξεφεύγει το ουσιώδες.
Το ψέμα δεν είναι το ακριβώς αντίθετο της αλήθειας.
Η αλήθεια αντανακλά και παράγει πραγματικότητα ενώ η μη αλήθεια δεν παράγει πραγματικότητα.
Αντίθετα, το ψέμα, επειδή δεν αντανακλά την πραγματικότητα, παράγει νέα πραγματικότητα, νέα δηλαδή αλήθεια, όταν το πιστεύει κάποιος.
Γι αυτό και το ψέμμα είναι δαιμονιώδες, εργαλείο του Διαβόλου.
Ποια αλήθεια λοιπόν αναδεικνύεται από την ιστορία του Γεροντικού; Ποια αλήθεια αποκαλύπτει το κρανίο στον αββά Μακάριο;
Η αποκάλυψη είναι ότι η κόλαση υπάρχει.
…η Κόλαση είναι ένας τόπος όπου οι ψυχές βασανίζονται επειδή δεν είναι υποχρεωμένες να μην βλέπουν η μία την άλλη.
Το πρόσωπο είναι καθρέφτης και χαρακτηριστικό της προσωπικότητας.
…καθρέφτης που δίνει την ευκαιρία ανθρώπινης επικοινωνίας, δηλαδή γνωριμίας μιάς άλλης ανθρώπινης ύπαρξης.
Αποκάλυψη του κρανίου είναι επίσης ότι η τιμωρία υπάρχει και είναι συνέπεια των ανθρώπινων επιλογών.
Δεν τιμωρεί ό Θεός , αυτοτιμωρείται ο άνθρωπος.
Αυτός επέλεξε την Κόλαση της άρνησης του ανθρώπινου προσώπου: της επικοινωνίας με τον άλλο άνθρωπο, γυρίζοντάς του την πλάτη.
Κόλαση είναι ο τόπος που οι πλάτες είναι κολλημένες.