Οι άνθρωποι γίνονται καλύτεροι ή χειρότεροι χαρακτήρες όταν γερνάνε;
Κανονικά, θα έπρεπε να γίνονται καλύτεροι:
ένας άνθρωπος που έχει γεράσει και κοντεύει να φτάσει στο τέλος, έχει αντιληφθεί την ματαιότητα των ανθρωπίνων πραγμάτων και, ως εκ τούτου, δε δίνει σημασία στα μικροπράγματα και στις ανούσιες αντιπαραθέσεις και μικρότητες.
Ο γέρος, κανονικά, πρέπει να είναι «υπεράνω»:
να μην δίνει πολλή σημασία.
Να νοιάζεται για τα ουσιώδη της ζωής: της λίγης ζωής που του απομένει.
Να νοιάζεται για το τι κάνουν τα παιδιά του….
… και τι κόσμος τα περιμένει αυτά και τα εγγόνια του.
Ο γέρος θα πρέπει να έχει μια γενικότερη αίσθηση ευθύνης για τα πράγματα: για την κοινωνία γενικά.
Ίσως γι αυτό πολλοί πλούσιοι γέροι αφήνουν τις περιουσίες τους σε φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Ενδιαφέρονται πλέον για την κοινωνία και όχι για ηλίθιες προσωπικές φιλοδοξίες.
Λάθος:
ΠΡΕΠΕΙ να ενδιαφέρονται για την κοινωνία αλλά, τελικά, στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι δεν ενδιαφέρονται παρά μόνο για το ζαρωμένο σαρκίο τους και την μεταθανάτια δόξα τους.
Συνήθως οι γέροι γίνονται εγωκεντρικοί:
ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό τους και τις μικροανάγκες τους.
Θα σου πουν για το «γιαουρτάκι» που το έφαγαν το μεσημέρι και για την «φρυγανίτσα» που τους προκαλεί δυσπεψία το βράδυ.
Θα σου πουν για την ποδάγρα τους και για την χοληστερίνη, αλλά δε θα σου πουν για το παλαιστινιακό και την κλιματική αλλαγή.
Κατανοητά όλα αυτά, αλλά επανέρχομαι στο αρχικό ερώτημα:
γίνεται καλύτερος η χειρότερος ο χαρακτήρας στα γεράματα;
Στους κύκλους των νευρολόγων επικρατεί η άποψη ότι τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας στην νεαρή ηλικία επιδεινώνονται -δηλαδή γίνονται πιο εμφανή και ποιο θορυβώδη- στα γεράματα.
Είσαι λίγο τσιγκούνης σαν νέος;
Γίνεσαι αρχιτσιγκούναρος στα γεράματα.
Είσαι λίγο ζηλιάρης σαν νέος;
Γίνεσαι παθολογικά ζηλιάρης στα γεράματα (και κατηγορείς την γριά σου που είναι 80 χρονών, ότι σε κερατώνει).
Είσαι εξουσιομανής σε νεαρή ηλικία;
Γίνεσαι powerfreak στα γεράματα και θέλεις να τους έχεις όλους να βαράνε προσοχή και να εξαρτώνται από σένα.
Είσαι λίγο μουρντάρης σαν νέος;
Γίνεσαι ξεμωραμένος στα γεράματα και βάζεις χέρι στην γυναίκα που σε φροντίζει ή στην γραμματέα σου.
Όλες αυτές οι συμπεριφορές θεωρείται ότι οφείλονται σε ατροφία/ δυσλειτουργία του μετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου :
στον μετωπιαίο λοβό εδράζονται οι αναστολές, δηλαδή οι κοινωνικά ελεγχόμενες συμπεριφορές.
Αν δυσλειτουργεί ο μετωπιαίος λοβός, δημιουργείται μία «άρση των αναστολών» με αποτέλεσμα να βάζεις χέρι ξεδιάντροπα και να κατουράς στη μέση του δρόμου, χωρίς να νιώθεις ότι είναι κάτι ανεπίτρεπτο.
Υπάρχουν γέροι που γίνονται καλύτεροι?
… βεβαίως υπάρχουν, αλλά λίγοι.
Ο Γεώργιος Παπανικολάου και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν έγιναν καλοκάγαθοι γέροι, απ´ ό,τι διάβασα στις βιογραφίες τους… ενώ σαν νέοι ήταν αυστηροί και απαιτητικοί.
Αυτό που εγώ παρατηρώ συχνά στα ηλικιωμένα ζευγάρια που έρχονται στο ιατρείο μου, είναι ότι παίζονται μεταξύ τους αδυσώπητα παιχνίδια εξουσίας: ποιος θα καβαλήσει τον άλλο και ποιος θα έχει τον πρώτο λόγο.
Προφανώς τα παιχνίδια εξουσίας παιζόταν και σε νεαρότερες ηλικίες αλλά στα γεράματα παίρνουν χαρακτήρα τιτανομαχίας:
είναι ζήτημα δικαίωσης , δηλαδή ποιανού η ζωή δικαιώθηκε μέσα από αυτή τη σχέση.
Δεν είμαι αρμόδιος για τα δυναμικά του ζεύγους - οικογένειας, τα οποία ούτως ή άλλως, είναι περίπλοκα.
Θα συμφωνήσω πάντως με την ψυχαναλυτική άποψη που λέει ότι εξουσιομανία είναι υποκατάστατο του σεξ:
αν δε πηδήχτηκες επαρκώς στα νιάτα σου, προσπαθείς να βγάλεις το άχτι σου κάνοντας τον «αρχηγό» στα γεράματα.