Λένε ότι διαβάζοντας την λογοτεχνία ενός λαού καταλαβαίνεις σε βάθος το χαρακτήρα του.
Δεν ξέρω αν είναι αλήθεια…
Έχω μπερδευτεί:
διαβάζω προπολεμική λογοτεχνία -πχ το Λεμονοδάσος του Κοσμά Πολίτη που δημοσιεύτηκε το 1930 - και βλέπω ένα λαό ευγενικό, ρομαντικό με καλοσυνάτους μικροαστούς που μιμούνται την γαλλική φινέτσα.
Ενα λαό που, τελοσπάντων, προσέχει τη συμπεριφορά του και προσπαθεί να φανεί πολιτισμένος.
Πετάγομαι 13-14 χρόνια μετά , διαβάζοντας ιστορίες του εμφυλίου πολέμου -που σημειωτέον ξεκίνησε το 1943- και βλέπω απίστευτο μίσος και σαδιστικές αγριότητες.
Ένα λαό ανθρωποφάγων.
Από που ξεπήδησε όλο αυτό το μίσος;
Ήταν κάτι που προϋπήρχε - και απλά του δόθηκε η ευκαιρία να εκδηλωθεί - ή ήταν κάτι που δημιουργήθηκε στην πορεία της Κατοχής και μετά;
Και επιτέλους, εάν είσαι πολιτισμένος από τη φύση σου, δεν τον χάνεις τον πολιτισμό μέσα σε μια νύχτα -ή σε ένα χρόνο- επειδή άλλαξαν οι συνθήκες.
Δεν έχω αυταπάτες ότι ήμασταν και ιδιαίτερα πολιτισμένοι και τότε και τώρα:
ψιλο….Μαμελούκοι ήμαστε και απλά πάντα παριστάναμε τους ευρωπαίους.
Αλλά δεν παραγνωρίζω και την συμβολή της κομμουνιστικής προπαγάνδας στην ενστάλαξη του κοινωνικού μίσους.
Όταν βλέπεις στο δάσκαλο, το γιατρό, τον παπά, ή τον εύπορο νοικοκύρη του χωριού σου τον ταξικό εχθρό που πρέπει να εξοντωθεί για να επιβληθεί ο σοσιαλιστικός παράδεισος, είναι εύκολο να σφάξεις με ιδεολογικό άλλοθι.
Έτσι αρχίζει ο φαύλος κύκλος της βίας: ένα κομμένο κεφάλι παράγει όλόκληρη σειρά από κομμένα κεφάλια.
Δεν είναι κάτι πρωτοφανές.
Διάβασα πρόσφατα την βιογραφία του Ιουλιανού και διαπίστωσα ότι οι χριστιανοί του τέταρτου αιώνα έσφαζαν οποιοδήποτε θρησκευτικό αντίπαλο - είτε εθνικούς είτε αρειανιστές- με καταπληκτική ευκολία και έχοντας την αίσθηση ότι παράγουν Θείο έργο.
Γιατί τα λέω όλα αυτά;
Γιατί πιστεύω ότι το κοινωνικό μίσος είναι ένα τρομερό δηλητήριο το οποίο διηθεί τα κύτταρα της κοινωνίας και προκαλεί ανεπανόρθωτες βλάβες.
Και διαπιστώνω πολύ κοινωνικό μίσος, τελευταία.
Κακό πράγμα.
Πολύ κακό.
