…διαπιστώνω ότι στην Αμέρικα η φιλοσοφία του στωικισμού είναι πολύ της μόδας και μου κάνει πάρα πολύ μεγάλη εντύπωση πως οι αμερικάνοι, που είναι εξαιρετικά πρακτικοί άνθρωποι προσανατολισμένοι στην ύλη, το ‘χουνε ρίξει στην φιλοσοφία του στωικισμού.
…η οποία φιλοσοφία δεν είναι μιά φιλοσοφία υλιστική… δεν δίνει μεγάλη σημασία στα υλικά πράγματα…στο τι κατέχει κάποιος.
Ο ιδανικός άνθρωπος κατά τους στωικούς, είναι ολιγαρκής, ήρεμος, ανθεκτικός στις κακουχίες και εξωτερικές αλλαγές και αρκείται σε μια αυτοδύναμη λιτότητα.
Βλέπω συνεχώς διάφορα αποφθέγματα του Επίκτητου, του Σενέκα και του Μάρκου Αυρήλιου, γνωστών πρωτοπαλήκαρων του Στωικισμού… οι οποίοι συνιστούν ένα ψύχραιμο φιλοσοφημένο βίο, ένα πρότυπο ανθρώπου που δεν προσπαθεί να αλλάξει τον κόσμο αλλά να κάνει ανθεκτικότερο τον εαυτό του.
Έλα κλασσικό γνωμικό του Επίκτητου είναι το ότι δεν έχουν σημασία τα πράγματα καθ´ εαυτά αλλά «ο τρόπος που βλέπουμε εμείς τα πράγματα».
Ταράττει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα.
(Οι άνθρωποι ταράζονται όχι απ’ αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την άποψή τους γι’ αυτά που συμβαίνουν).
Άρα η πραγματικότητα κατά τον Επίκτητο, έχει μικρή σημασία…
….η τουλάχιστον σαφώς μικρότερη , από την άποψη που έχουμε εμείς για την πραγματικότητα.
Αυτό το γνωμικό έχει γίνει και πολύ δημοφιλές μεταξύ των ψυχιάτρων και ψυχολόγων οι οποίοι ασχολούνται την γνωσιακή ψυχοθεραπεία η οποία μελετά ακριβώς αυτό:
την άποψη που έχουμε εμείς γιά τον εαυτό μας σε σχέση με τους άλλους και την κοινωνία.
….πχ δεν έχει τόση σημασία αν είσαι άσχημος και χοντρός και δεν βρίσκεις ερωτικό ταίρι όσο έχει σημασία πως βλέπεις εσύ τον εαυτό σου και πως τον τοποθετείς στον ερωτικό ανταγωνισμό με ρεαλιστικές προσδοκίες. ( πχ δεν είναι ρεαλιστικό να ονειρεύομαι την Μόνικα Μπελούτσι αλλά την γειτόνισσά μου την Ρούλα).
Έχει υποστηριχθεί ότι ο στωικισμός ταιριάζει με το χριστιανισμό στο ότι και οι δύο δεν προσπαθούν να αλλάξουν την κοινωνία αλλά να αλλάξουν τον εσωτερικό κόσμο… δηλαδή τον ψυχισμό και την νοοτροπία εκάστου ατόμου.
Είναι ένας αγώνας «πρός τα μέσα»:
αγώνας μιας εσωτερικής ατομικής βελτίωσης και όχι ένας «αγώνας προς τα έξω»…
…όχι ένας εξωτερικός αγώνας που θα γκρεμίσει τον καπιταλισμό…η που θα αλλάξει το πολιτικό σύστημα ή θα επιβάλλει μια κοινωνία με ιδανικούς νόμους.
Ίσως οι καπιταλιστές των ΗΠΑ να αποφάσισαν ότι είναι βολικό για αυτούς θα επικρατήσει ο στωικισμός εκ νέου διότι έτσι δεν θα αμφισβητηθεί η μονοκρατορία τους.
Δεν ξέρω.
Αυτό που ξέρω είναι ότι ο Επίκτητος ήταν δούλος που απελευθερώθηκε και έγινε φιλόσοφος με γενικότερη κοινωνική εκτίμηση - άρα τα κονόμησε και καλοπερνούσε- ότι ο ο Σενέκας ήταν Ρωμαίος πολιτικός και δευτερευόντως φιλόσοφος - άρα βουτηγμένος μέσα στη βρώμα της αυτοκρατορικής Ρώμης - και ότι ο Μάρκος Αυρήλιος ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας που φιλοσοφούσε (άρα εξουσιαστής που έκανε τον κουλτουριάρη).
Για όλους αυτούς ήταν βολικός ο στωικισμός… όπως και για τους καπιταλιστές των ΗΠΑ.
Εγώ συμφωνώ με την φιλοσοφία του στωικισμού… με μέτρο.
…οκ και εγώ Χριστιανός και στωικός είμαι αλλά έως ένα βαθμό:
πχ όταν η κυβέρνηση με κοροϊδεύει, με υπερφορολογεί ή μου πιάνει τον κώλο και όταν διάφοροι τενεκέδες ξεγάνωτοι μου πατάνε τον κάλο, τότε ξεχνάω τον πολύ στωικισμό και χριστιανισμό και τους ταράζω στις κλωτσιές.
Καλός και ο Χριστός και ο Επίκτητος… αλλά και τα πολλά παραμυθιάσματα με ενοχλούν.
